Ta przyciągająca wzrok, złocisto-brązowa warstwa na świeżo zaparzonej kawie to znak rozpoznawczy pełnowartościowego espresso. Aksamitna pianka na kawie, zwana Crema, nie tylko pięknie wygląda. Stanowi też kluczowy wyznacznik jakości naparu. Wiele osób zwraca na nią uwagę, zanim kawa choćby dotknie do ich ust.

Crema zaskakuje bogactwem aromatów i wpływa na pierwsze wrażenie podczas naszej degustacji. Czy wiesz, dlaczego taka pianka ma tak duże znaczenie?

Sekret idealnej pianki - czym jest Kawa Crema?

Kawa Crema to określenie opisujące piankę pojawiającą się na powierzchni prawidłowo przygotowanego espresso. Uwaga! Ta warstwa nie stanowi wyłącznie ozdoby! Wszyscy zawzięci kawosze wiedzą, że Crema zatrzymuje ulotne aromaty i wydobywa pełnię smaku w ustach!

Skąd się bierze pianka na kawie?

Pianka na kawie, zwana Crema, to intrygujące zjawisko wynikające po prostu z czynników fizykochemicznych. Można powidzieć, że jej powstawanie zależy od:

• Emulsji olejów kawowych – Olejki z ziaren kawy łączą się z wodą pod wysokim ciśnieniem i tworzą mikroskopijne bąbelki.
• Dwutlenku węgla – Świeżo palone ziarna mają uwięziony CO₂, który uwalnia się podczas ekstrakcji i pozwala na powstanie pianki na kawie.
• Ciśnienia – Typowe espresso powstaje przy około 9 barach, co jest idealnym poziomem dla solidnej Cremy.
• Świeżości ziaren – Ziarna palone 2-3 tygodnie wcześniej zwykle wytwarzają bogatszą Cremę, bo zawierają więcej gazu.

Średnio palone ziarna(ani niezbyt jasne ani niezbyt ciemne) przeważnie dają najbardziej obfitą Cremę. A to wszystko dzięki optymalnej zawartości olejków i gazów.

Kawa Crema a tradycyjne espresso – jakie są różnice?

Czasem pada pytanie, czy kawa Crema i zwykłe espresso to dwa różne napoje. Odpowiedź brzmi: NIE!

Crema jest nierozerwalnie związana z dobrym espresso. Jednak w potocznych rozmowach "kawa Crema" często oznacza napar z naciskiem na obfitą(a najlepiej złocistą) piankę.

Producenci kawy chętnie umieszczają słowo "Crema" na opakowaniach swoich mieszanek, aby wyróżnić zdolność do tworzenia bujnej pianki. Takie zestawienia kawowe zawierają zazwyczaj arabikę i robustę w określonych proporcjach. Robusta, dzięki wyższej zawartości pewnych związków, w pewien sposób pomaga intensywniejszej Cremie.

Czy każdy ekspres potrafi zrobić kawę Crema?

To chyba najczęstsze pytanie wśród osób, które nie wyobrażają sobie dnia bez kawy. No cóż - niestesty, ale nie wszystkie urządzenia wytwarzają Cremę. Prawdziwa pianka pojawia się tylko w ściśle określonych warunkach:

• Ekspresy ciśnieniowe – Kolbowe i automatyczne. Ich konstrukcja pozwala na uzyskanie właściwego ciśnienie dla Cremy. Profesjonalne maszyny barowe generują najtrwalszą piankę, bo mają największe ciśnienie.
• Ekspresy kapsułkowe – Coraz więcej nowoczesnych modeli tworzy naprawdę OK Cremę, choć nie ma się co oszukiwać - bywa ona skromniejsza niż w profesjonalnych ekspresach.
• Kawiarki(moka pot) – Wytwarzają ciśnienie na poziomie 1-2 barów, co nie wystarcza do uzyskania klasycznej Cremy. Pianka przypomina ją jedynie z wyglądu.
• Metody przelewowe – Drip, Chemex, V60 czy french press nie wytwarzają ciśnienia, dlatego nie ma mowy o prawdziwej Cremie.

Nowoczesne ekspresy do użytku domowego coraz lepiej radzą sobie z tworzeniem porządnej pianki na kawie.

Jak uzyskać idealną kawę Crema? – poradnik krok po kroku

Wyczarowanie idealnej kawy Crema wymaga dbałości o każdy detal, począwszy od wyboru ziaren, aż po sposób serwowania. Najważniejsze jest kontrolowanie kilku parametrów, aby znacznie poprawić jakość pianki.

Wybór odpowiedniej kawy

Dobór ziaren to podstawa udanego naparu z Cremą. Na rynku jest całkiem dużo mieszanek, a każda ma nieco inny profil. Oto elementy najważniejsze dla Ciebie, jeśli chcesz uzyskać dobrą cremę:

• Świeżość palenia – Ziarna wypalone 5-20 dni temu zwykle dają świetną Cremę. Zbyt świeże(poniżej 5 dni) zawierają na tyle dużo gazów, że utrudniają stabilną ekstrakcję.
• Skład mieszanki – Typowe włoskie espresso to połączenie arabiki i robusty w proporcjach 80:20 lub 70:30. Robusta pomaga tworzeniu gęstej pianki.
• Stopień palenia – Średnie palenie zapewnia zwykle najbogatszą Cremę. Zbyt jasne palenie nie uwalnia pełni olejków, a zbyt ciemne je przypala.
• Pochodzenie ziaren – Niektóre regiony(np. Brazylia) słyną z odmian kawy, które szczególnie mocno sprzyjają bujnej Cremie.

Z naszych testów wynika, że mieszanki z etykietą "Crema" lub "Espresso" albo wyselekcjonowane "single origin" także potrafią dać świetne efekty. Wszystko zależy od świeżości mieszanki!

Odpowiednie mielenie kawy

Stopień i jakość mielenia to często obszar, w którym zdarza się najwięcej pomyłek. Odpowiednio drobne i równe mielenie zapewnia pełną Crema z charakterystyczną teksturą. Oto nasze wskazówki:

• Drobność mielenia – Espresso wymaga mielenia o fakturze zbliżonej do drobnego cukru, ale nie proszku!
• Równomierność – Wszystkie cząstki powinny być podobnej wielkości, co umożliwia jednolitą ekstrakcję.
• Świeżość – Ziarna najlepiej mielić tuż przed zaparzeniem. Po 15 minutach od zmielenia kawa traci niemało związków aromatycznych.
• Dostosowanie do gatunku – Każda mieszanka może wymagać innej drobności, nawet w tym samym ekspresie.

Każdy kawosz wie, że inwestycja w wysokiej klasy młynek z regulacją przynosi często większą poprawę jakości Cremy niż zakup droższego ekspresu.

Prawidłowe ustawienia ekspresu

Odpowiednia konfiguracja ekspresu to równie ważny element. Często nie zdajemy sobie sprawy, jak niewielkie zmiany parametrów mogą przełożyć się na wygląd pianki na kawie.

• Temperatura wody – Powinna oscylować w granicach 90-96°C. Zbyt niska prowadzi do bladej Cremy, a zbyt wysoka pogarsza smak.
• Ciśnienie – Optymalne espresso powstaje przy około 9 barach. Większość ekspresów domowych ma taką kalibrację fabryczną.
• Czas ekstrakcji – 25-30 sekund. Krótszy czas daje jasną i cienką piankę, dłuższy może skutkować przeekstrahowaniem.
• Ilość kawy – Pojedyncze espresso to zwykle 7-9 g, podwójne 14-18 g. Zbyt mało kawy zmniejszy ilość Cremy.
• Równomierne ubicie – Warto ubijać kawę w kolbie z siłą 15-20 kg, by zapewnić stabilny przepływ wody.

Regularne czyszczenie i odkamienianie ekspresu utrzymuje stabilne ciśnienie i przepływ wody. Nawet drobne zanieczyszczenia mogą przeszkodzić w stworzeniu idealnej Cremy.

Kawa Crema – przepisy i inspiracje

Kawa Crema to nie tylko samodzielny napój. Stanowi także świetną bazę dla rozmaitych przepisów. Gęsta pianka dobrze współgra z innymi składnikami i tworzy głębię smaku.

Kawa Crema z mlekiem

Łączenie intensywnego espresso z puszystym mlekiem zawsze pozostaje aktualne. Wiele osób ceni takie zestawienie. Oto kilka przykładów:

• Caffè Crema Macchiato – Porcja espresso z bogatą pianką zaledwie muśnięta niewielką ilością mlecznej pianki(ok. 5-10 ml).
• Flat White z wyrazistą Cremą – Podwójne espresso (60 ml) plus około 120 ml aksamitnego mleka. Warto lać mleko powoli, by zachować warstwę Cremy.
• Cortado na bazie kawy Crema – Równe ilości espresso i spienionego mleka(zwykle po 30-35 ml). Efektem jest zbalansowany smak.
• Affogato Crema – Kawa z gałką lodów waniliowych. Gorące espresso z obfitą Cremą tworzy spektakularny kontrast!

Mleko roślinne też się sprawdza! Owsiane i sojowe zazwyczaj dobrze komponują się z esencjonalnym espresso. Kokosowe dodaje natomiast tropikalnej nuty.

Desery na bazie kawy Crema

Kawa Crema idealnie wpasowuje się też w świat deserów. Coraz więcej cukierni stawia na słodkości z wyeksponowaną pianką kawową:

• Tiramisu z Cremą – Klasyczny włoski deser, w którym warstwa świeżo przygotowanej kawy Crema zastępuje zwykłe espresso.
• Panna Cotta kawowa – Kremowy deser mleczny z nutą kawy Crema i niewielką porcją pianki na wierzchu.
• Crema Brûlée – Wariant francuskiego przysmaku, gdzie wnętrze pachnie kawą, a przyrumieniona skorupka przywodzi na myśl delikatną Cremę.
• Semifreddo z kawą Crema – Półmrożony deser włoski o aksamitnej konsystencji, zbudowanej m.in. dzięki warstwie kawy Crema.

Najczęściej zadawane pytania

Dlaczego moja kawa nie ma cremy?
Przyczyn może być kilka. Często chodzi o ziarna, które są za stare(powyżej miesiąca od palenia). Możliwe, że mielenie jest zbyt grube albo ekspres nie wytwarza wymaganych 9 barów. Czasem powodem jest też zła temperatura wody(poniżej 90°C lub powyżej 96°C).

Czy kawa z ekspresu przelewowego może mieć cremę?
Nie. Prawdziwa Crema tworzy się pod wpływem wysokiego ciśnienia, które nie występuje w metodach przelewowych.

Czy długość cremy świadczy o jakości kawy?
Trwałość Cremy bywa ważnym wskaźnikiem jakości espresso, ale nie jedynym. Powinna utrzymać się przez 1-2 minuty i przypominać płynny miód. Jednocześnie nawet kawa z imponującą Cremą może być niezbalansowana smakowo, jeśli inne elementy zostały zaniedbane.

Jaki kolor powinna mieć idealna crema?
Idealna Crema ma orzechowo-brązowy odcień z karmelowymi lub czerwonawymi refleksami. Zbyt jasna pianka sugeruje niedoekstrakcję. Zbyt ciemna wskazuje na przegrzanie lub za długi czas parzenia.

Czy można uzyskać dobrą cremę w ekspresie kapsułkowym?
Tak. Wiele nowoczesnych ekspresów kapsułkowych zostało zaprojektowanych tak, by zachować przyzwoitą Cremę. Kapsułki są hermetycznie zamknięte, co podtrzymuje świeżość zmielonej kawy. Choć efekty nie zawsze dorównują profesjonalnym kolbom, dla wielu amatorów to świetny kompromis między jakością a wygodą.